Η ιστορία του σύγχρονου παραμυθιού βρίσκει την άτυπη απαρχή της πίσω στα αρχαιοελληνικά χρόνια, όταν το όνομα του Αισώπου, πιθανότατα ενός σκλάβου που έζησε τον 6ο αιώνα π.Χ. στην Σάμο, συνδέθηκε με μια σειρά από έξυπνες ιστορίες και αφηγήσεις διδακτικού χαρακτήρα.
Οι μύθοι του Αισώπου είναι μια συλλογή σύντομων ιστοριών που αποδίδονται στον μεγάλο μυθοπλάστη, οι οποίες έχουν επιζήσει μέχρι σήμερα και έχουν εμποτίσει με στοιχεία τους σχεδόν κάθε ιστορία στη σύγχρονη μυθοπλασία. Οι ιστορίες είναι μικρές, απλές και σύντομες, γραμμένες σε πεζό λόγο, σε μια εποχή που κυριαρχούσε στην γραμματεία ο έμμετρος λόγος. Κύριο χαρακτηριστικό τους η διδακτικότητα: όσο απλές και απαλλαγμένες από περιττά στοιχεία και αν φαίνονται, η κάθε ιστορία εμπεριέχει ένα μοναδικό ηθικό δίδαγμα το οποίο αναδεικνύεται μέσα από την δράση των ηρώων.
Πολλές φορές αμφισβητείται ότι ο Αίσωπος ήταν ιστορικό πρόσωπο. Άλλες φορές πάλι, αντιπροτείνονται θεωρίες για την πιθανή καταγωγή του από την Αιθιοπία. Ο Αριστοτέλης πάντως μας λέει ότι ο Αίσωπος γεννήθηκε κοντά στα 620 π.Χ. στην Θράκη και έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στην Σάμο, ενώ μια σειρά μετέπειτα ιστοριογράφων τοποθετούν την δράση του σίγουρα στον Ελλαδικό χώρο.
Ο Αίσωπος φημολογείται πως ήταν άσχημος, με πολλές σωματικές ατέλειες, και είχε δυσκολίες στην ομιλία. Το χάρισμά του ωστόσο στο να πλάθει ιστορίες με χαρακτήρα και ηθικό δίδαγμα ήταν τόσο μεγάλο που οποιοδήποτε ψεγάδι στο παρουσιαστικό του ήταν αμελητέο. Ιδιαίτερα οξυδερκής σαν αφηγητής, χρησιμοποιούσε λογής λογής λογοτεχνικά σχήματα και αλληγορίες για να αποδώσει στο ακροατήριό του το ηθικό δίδαγμα του εκάστοτε μύθου: από την πανέξυπνη αλεπού και το ατρόμητο λιοντάρι, μέχρι τον αφελή άνθρωπο και τον πονηρό ποντικό, οι ιστορίες του βρίθουν συμβολισμούς που καταδεικνύουν την σκληρή πραγματικότητα και την αλήθεια της ανθρώπινης φύσης. Κύριο χαρακτηριστικό των ιστοριών ο ανθρωπομορφισμός: τα ζώα σκέφτονται, δρουν και παθαίνουν σαν άνθρωποι, και οι άνθρωποι εύκολα μπορούν να ταυτιστούν με το πάθημά τους.
Λέγεται βέβαια πως ο Αίσωπος δεν έπλασε ο ίδιος τους μύθους, παρά μόνο τους συγκέντρωσε από τους Έλληνες και τους άλλους λαούς της Ασίας, ή πως σε κάθε περίπτωση δεν του ανήκουν εξ' ολοκλήρου, εφ' όσον ο ίδιος έκανε καταγραφή και τους συμπλήρωσε με δικά του στοιχεία. Σε κάθε περίπτωση οι ιστορίες γνώρισαν μεγάλη δημοφιλία στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, μεταδιδόμενες από στόμα σε στόμα μέχρι τις μετέπειτα εποχές, ώστε να φτάσουν στην σημερινή να αποτελούν ένα ιδιαίτερα αξιόλογο κεφάλαιο της παγκόσμιας λογοτεχνικής κληρονομιάς.
